آیه 25 سوره غافر

فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا اقْتُلُوا أَبْناءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَ اسْتَحْيُوا نِساءَهُمْ وَ ما كَيْدُ الْكافِرِينَ إِلاَّ فِي ضَلالٍ «25»

جلد 11 - صفحه 298

فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا: پس چون آورد به ايشان دين حق را كه توحيد است از نزد ما به ادله واضحه و حجج باهره كه اثبات حقيقت اسلام نمود، بعد از الزام حجت در انكار افزوده، قالُوا اقْتُلُوا: گفتند به اتباع خود بكشيد، أَبْناءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ‌: پسران كسانى كه ايمان آورده‌اند با موسى عليه السّلام.

پيش از ولادت آن حضرت به سبب اخبار منجمين به فرعون كه از بنى اسرائيل پسرى پيدا خواهد شد كه زوال پادشاهى تو بدست او خواهد بود، حكم كرد هر پسرى از ايشان متولد مى‌شد مى‌كشتند. در اين وقت هم كه حضرت موسى عليه السّلام دعوى نبوت كرد امراى فرعون مصلحت ديدند كه پسران بنى اسرائيلرا بكشند تا شكسته بال و پريشان حال شوند و معاونت حضرت موسى را ننمايند.

وَ اسْتَحْيُوا نِساءَهُمْ‌: و زنده گذاريد دختران ايشان را تا خدمت زنان قبطى كنند. چون مرتكب اين امر شدند حق تعالى به ارسال دم و ضفادع و جراد و عاقبت به غرق، دفع آنها نمود چنانچه فرمايد: وَ ما كَيْدُ الْكافِرِينَ‌: و نيست مكر كافران نسبت به انبياء و مؤمنان، إِلَّا فِي ضَلالٍ‌: مگر در گمراهى و بطلان، يعنى كيد آنها باطل و ضايع و فايده‌اى براى ايشان نداشت.

أَ وَ لَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ كانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ كانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ آثاراً فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ ما كانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ «21» ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَكَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ إِنَّهُ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقابِ «22» وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‌ بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ «23» إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ فَقالُوا ساحِرٌ كَذَّابٌ «24» فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا اقْتُلُوا أَبْناءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَ اسْتَحْيُوا نِساءَهُمْ وَ ما كَيْدُ الْكافِرِينَ إِلاَّ فِي ضَلالٍ «25»

ترجمه‌

آيا و سير نميكنند در زمين پس ببينند چگونه بود انجام كار آنانكه بودند پيش از آنها با آنكه بودند آنان زيادتر از آنها در توانائى و اثرهاى باقى در زمين پس گرفت آنها را خداوند بگناهانشان و نبود براى آنها از اراده خدا هيچ نگهدارنده‌اى‌

اين براى آن بود كه آنها بودند چنانكه ميآمدند نزدشان پيمبرانشان با دليلهاى واضح پس كافر ميشدند پس گرفت آنها را خدا همانا او تواناى سخت عقوبت است‌

و هر آينه بتحقيق فرستاديم موسى را با معجزات خودمان و حجّت آشكار

بسوى فرعون و هامان و قارون پس گفتند جادوگرى است بسيار دروغگو

پس چون آورد نزد آنها دين حق را از جانب ما گفتند بكشيد پسران آنانرا كه ايمان آوردند باو و زنده گذاريد زنانشان را و نبود مكر كافران مگر در نابودى و فساد.

تفسير

- خداوند متعال متوجه فرموده است كفار مكه را بسير و گردش در زمين يا در تواريخ و سير تا مشاهده نمايند مئال حال ساير كفار از اقوام سابقه را مانند قوم عاد و ثمود و لوط و امثال آنها كه بمراتب اقوى وار شد از اهل مكه بودند و ابنيه و عماراتشان كه خراب شده و آثارش باقيمانده در زمين بلندتر و محكمتر از ابنيه آنها بوده و چون مخالفت با اوامر الهى نمودند خداوند دمار از روزگار آن اقوام درآورد و معذب بعذاب‌هاى گوناگون خداوند كه مكرّر ذكر شده از قبيل صاعقه و صيحه و زلزله و غيرها شدند و كسى و چيزى نتوانست مانع از نفوذ اراده الهيه شود و چون خداوند حضرت موسى را با معجزات متواليات كه حجّت واضح بود مبعوث بر اهل مصر فرمود و او نزد فرعون پادشاه آنها و هامان وزيرش و قارون كه گفته‌اند امير لشگر و خزانه دارش بود آمد و ارائه دو معجزه عصا و يد بيضا را فرمود نسبت سحر و دروغ بآنحضرت دادند و چون آنها را دعوت بدين حق فرمود و بقيه معجزات از او آشكار گرديد بعادت ديرين خود كه كشتن فرزندان بنى اسرائيل بود رجوع نمودند و گفتند جوانان اهل‌

جلد 4 صفحه 523

ايمان بآنحضرت را بكشيد كه قوّت مقاومت با ما را پيدا نكند و زنانشان را اسير نمائيد و استخدام كنيد ولى اين حيله‌ها و تدبيرات آنها در مقابل تقديرات الهى مانند نقش بر آب ضايع و باطل گرديد و خداوند آن حضرت را بر فرعونيان بطورى مسلّط فرمود كه موجب عبرت عالميان گشت و شرح آن مكرر ذكر شده و اينكه باز خداوند يادآورى فرموده و از بين احوال امم سابقه تخصيص بذكر داده براى آنستكه يهود در عربستان زياد بودند و اين قضايا را ميدانستند و نقل مينمودند و تصديق ميكردند و مشركين مكه بيشتر ملزم بقبول ميگشتند و آثار اقوام سابقه را هم اگر چه در مسافرتهاى خودشان بشام و يمن مشاهده مينمودند ولى براى بعد عهد بقدر احوال حضرت موسى مؤثّر نبود و من قبلكم بجاى من قبلهم نيز قرائت شده است و بنابر اين التفات از غيبت بخطاب ميباشد.

فَلَمّا جاءَهُم‌ بِالحَق‌ِّ مِن‌ عِندِنا قالُوا اقتُلُوا أَبناءَ الَّذِين‌َ آمَنُوا مَعَه‌ُ وَ استَحيُوا نِساءَهُم‌ وَ ما كَيدُ الكافِرِين‌َ إِلاّ فِي‌ ضَلال‌ٍ «25»

‌پس‌ چون‌ ‌که‌ موسي‌ آمد ‌آنها‌ ‌را‌ بالحق‌ ‌از‌ نزد ‌ما گفتند بكشيد پسران‌ آنهايي‌ ‌که‌ ايمان‌ آوردند بموسي‌ و بكنيزي‌ و بكلفتي‌ بگيريد زنهاي‌ ‌آنها‌ ‌را‌ و نيست‌ كيد كافرين‌ مگر ‌در‌ ضلالت‌ و گمراهي‌.

فَلَمّا جاءَهُم‌ بِالحَق‌ِّ مِن‌ عِندِنا ‌که‌ ‌در‌ وادي‌ ايمن‌ خطاب‌ شد ‌به‌ موسي‌ اذهَب‌ إِلي‌ فِرعَون‌َ إِنَّه‌ُ طَغي‌‌-‌ طه‌ آيه 25‌-‌ و نيز ‌در‌ همان‌ سوره طه‌ آيه 45 خطاب‌ بموسي‌ و هارون‌ اذهَبا إِلي‌ فِرعَون‌َ إِنَّه‌ُ طَغي‌.

قالُوا اقتُلُوا أَبناءَ الَّذِين‌َ آمَنُوا مَعَه‌ُ ‌که‌ بني‌ اسرائيل‌ بودند ‌که‌ قبل‌ ‌از‌ ولادت‌ موسي‌ و ‌بعد‌ ‌از‌ تولد ‌او‌ ‌تا‌ زمان‌ بعثت‌ ‌او‌ و ‌بعد‌ ‌از‌ بعثت‌ ‌او‌ ‌اينکه‌ معامله‌ ‌با‌ بني‌ اسرائيل‌ ميكردند.

وَ استَحيُوا نِساءَهُم‌ ‌که‌ ‌آنها‌ ‌را‌ نگاه‌ ميداشتند ‌براي‌ اعمال‌ شاقّه‌ چنانچه‌ بني‌ اسرائيل‌ بحضرت‌ موسي‌ عرض‌ كردند قالُوا أُوذِينا مِن‌ قَبل‌ِ أَن‌ تَأتِيَنا وَ مِن‌ بَعدِ ما جِئتَنا‌-‌ الايه‌‌-‌ اعراف‌ 126‌-‌.

وَ ما كَيدُ الكافِرِين‌َ إِلّا فِي‌ ضَلال‌ٍ ‌که‌ همين‌ ظلمها باعث‌ هلاكت‌ ‌آنها‌ شد ‌که‌ بالتمام‌ غرق‌ شدند و فرداي‌ قيامت‌ ‌هم‌ خطاب‌ ميشود أَدخِلُوا آل‌َ فِرعَون‌َ أَشَدَّ العَذاب‌ِ ‌در‌ همين‌ سوره‌ آيه 49.

]

(آیه 25)- این آیه بخشی از طرحهای شیطانی آنها را بازگو کرده، می‌گوید:

«پس هنگامی که حق از نزد ما به سراغ آنها آمد (به جای این که آن را مغتنم بشمرند به مقابله برخاستند، و) گفتند: پسران کسانی را که با موسی ایمان آورده‌اند به قتل برسانید، و زنانشان را (برای اسارت و خدمت) زنده بگذارید»! (فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا اقْتُلُوا أَبْناءَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ وَ اسْتَحْیُوا نِساءَهُمْ).

این تعبیر نشان می‌دهد که مسأله قتل فرزندان پسر و زنده نگهداشتن دختران تنها در دوران قبل از تولد موسی (ع) نبوده، بلکه بعد از قیام و نبوت او نیز این کار تکرار شد.

و این یک نقشه شوم و مستمر حکومتهای شیطانی است که نیروهای فعال را به نابودی می‌کشانند و نیروهای غیر فعال را برای بهره کشی زنده نگه می‌دارند.

قرآن در پایان آیه می‌افزاید: «اما نقشه کافران جز در گمراهی نیست» (وَ ما کَیْدُ

ج4، ص266

الْکافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلالٍ)

تیرهایی است که در تاریکی جهل و ضلال پرتاب می‌کنند و به سنگ می‌خورد. و از آنجایی که هرگز باور ندارند، فاجعه‌ها دامنگیرشان می‌شود، این مشیت الهی است که نیروهای حق سر انجام بر نیروی باطل غلبه کنند.